Sau sinh cả mẹ và bé đều cần chăm sóc đặc biệt giúp mẹ mau phục hồi sức khỏe, nguồn sữa dồi dào cho bé. Vậy, làm thế nào để chăm sóc mẹ và bé sau sinh đúng cách. Mời các bạn đọc bài viết dưới đây.
1. Chăm sóc mẹ sau sinh
Về đi lại và nghỉ ngơi
Mẹ sau sinh cần có thời gian để nghỉ ngơi và hạn chế đi lại để phục hồi sức khỏe. Mỗi ngày, mẹ cần được ngủ nhiều để bù sức và nên nằm ngửa duỗi thẳng chân để tống sản dịch ra ngoài.
Đối với mẹ sau sinh 6 tiếng nên ngồi dậy để đi lại nhẹ nhàng không để sản dịch ứ ra ngoài, nếu mệt mẹ có thể nhờ người thân hỗ trợ di chuyển. Có thể ngồi dậy và đi lại từ từ, hít thở sâu. Nếu có hiện tượng chóng mặt cần nằm xuống để máu lưu thông lên não không bị ngã, ngất.
Về dinh dưỡng
Mẹ cần bổ sung lượng dinh dưỡng hợp lý để có nguồn sữa dồi dào cho con bú. Với cá mẹ sinh thường không cần quá kiêng khem, nên ăn các thức ăn đa dạng, giàu dinh dưỡng, không ảnh hưởng đến sữa mẹ là được. Còn với mẹ sinh mổ thì nên ăn thức ăn có dạng lỏng, đủ nhóm chất để con hấp thụ dinh dưỡng cần thiết.
Một số món ăn dễ tiêu hóa mẹ có thể ăn như cháo, thịt đỏ, canh trứng gà,… Tuyệt đối tránh ăn các loại thức ăn cay, mặn, gia vi có mùi nồng như tiêu, tỏi, ớt,… làm giảm sữa mẹ và bé không muốn bú.
Ngoài ra, mẹ cần uống đủ nước để giúp sữa về nhiều hơn và hạn chế tình trạng táo bón sau sinh.
Về vệ sinh cá nhân
Sau sinh mẹ cần vệ sinh âm hộ – tầng sinh môn một cách nhẹ nhàng và 3 lần/1 ngày. Sử dụng băng vệ sinh để thấm sản dịch và thay băng khi băng đầy. Băng vệ sinh của mẹ cũng cần được thay thường xuyên và nên dùng băng to nếu mẹ nào có nhiều sản sịnh.
Đối với các vết khâu tầng sinh môn mẹ nên rửa sạch và lau khô. Thường một tuần vết khâu tầng sinh môn sẽ liền lại. Nếu có khác lạ cần được thăm khám sớm để xử lý tránh bị nhiễm trùng.
Lưu ý, các dụng cụ dùng vệ sinh cũng cần được đảm bảo sạch nhé, dùng nước đun sôi để nguội hoặc nước ấm rồi dùng khăn thấm khô. Không nên thụt rửa âm đạo làm tổn thương, nhiễm trùng âm đạo và viêm nội mạc tử cung. Mẹ cũng có thể sử dụng túi đá lạnh để giảm đau, giảm phù nề tầng sinh môn.
Sau sinh, cơ thể mẹ sẽ tiết ra nhiều mồ hôi nên việc tắm gội sạch sẽ là điều cần thiết để không gây ảnh hưởng đến sức khỏe mẹ và bé. Mẹ có thể tắm gội sau vài ngày sinh. Nhưng không nên tắm quá lâu và có thể tắm dưới vòi sen hoặc tắm dội chứ không nên tắm trong chậu hay bồn tắm. Và dù là mùa đông hay mùa hè thì mẹ sau sinh cũng nên tắm nước ấm rồi lau khô người nhanh để tránh bị lạnh. Nhiều phụ nữ kiêng gội đầu vì sợ đau đầu về sau nhưng thời hiện đại các mẹ cũng không cần kiêng đâu, chỉ cần gội nhanh và lau nhanh hoặc nhanh nhất là dùng máy sấy khô.
Về tinh thần
Quan trọng nhất sau sinh ở các mẹ vẫn là giữ được tinh thần thoải mái. Sự thay đổi hormone ở cơ thể mẹ có thể làm mẹ mệt mỏi, khó chịu, cáu gắt vô cớ. Thường gặp nhất ở các mẹ con quấy khóc, thường xuyên phải thức đêm để chăm con. Vì thế, người thân có thể an ủi, chia sẻ và động viên mẹ sau sinh tránh rơi vào trạng thái trầm cảm.
Về sữa mẹ
Mẹ cần vệ sinh đầu ti trước và sau mỗi lần cho bé ti để kích thích tuyến sữa tiết ra cũng như giữ vệ sinh sạch sẽ. Sau sinh mẹ nên cho bé bú luôn sữa non và bú nhiều lần trong ngày. Với các mẹ bị tắc tia sữa cũng nên cho bé bú để kích thích phản xạ xuống sữa và cải thiện tình trạng tắc. Không bắt, bóp sai cách làm tuyến sữa bị vỡ. Đồng thời, cho bé bú sữa mẹ nhiều sẽ giúp tử cung co bóp tốt và sớm trở lại bình thường.
2. Chăm sóc bé
Vệ sinh cho bé
Sau sinh bé cần được tắm rửa thường xuyên mỗi ngày (thường vào khoảng 9h sáng) với nước ấm 37 độ C và lau khô để trẻ không bị ngứa.
Luôn vệ sinh cho bé và lau khô để da bé không bị hăm, đỏ. Thường xuyên thay tã và bôi thuốc hăm cho bé theo chỉ định của bác sĩ.
Mẹ thường xuyên vệ sinh miệng cho bé với nước muối sinh lý hoặc nước đun sôi để nguội.
Giữ ấm cho bé
Do bé mới sinh chưa quen với nhiệt độ bên ngoài nên để trẻ thích nghi dần, mẹ cần giữ ấm cho bé ngay. Nhiệt độ phòng thích hợp cho bé dao động từ 27-32 độ.
Sữa cho bé
Sữa mẹ là thức ăn tốt nhất cho trẻ sơ sinh. Bé được bú sữa non và bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu sẽ có sức đề kháng tốt. Trong sữa mẹ cũng có vitamin, đạm, khoáng chất cần thiết cho nhu cầu phát triển của trẻ, tăng cường hệ miễn dịch.
Với những mẹ không có sữa hoặc sữa chưa về thì có thể cho bé uống thêm sữa công thức.
Theo dõi thân nhiệt trẻ
Trẻ nhiệt độ bình thường từ 36,5 độ C – 37,2 độ C (cặp nách). Luôn đảm bảo nhiệt độ phòng phù hợp đủ ánh sáng để trẻ cảm thấy thoải mái.
Nhịp thở ở trẻ sơ sinh: 40-60 lần/phút. Khi trẻ thở nhanh hơn 60 lần/phút hoặc chậm hơn 40 lần/phút, thở không đều, khò khè, co rút lồng ngực cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để thăm khám.
Trên đây là một số thông tin cơ bản mà các mẹ sau sinh cần biết để có thể chăm sóc bản thân và bé có sức khỏe tốt nhất giúp con khôn lớn mỗi ngày.
Nguồn: Mai Thảo (sưu tầm)
